تغذیه مددجویان ، این پیشکسوتان عزیز و ارزشمند جامعه از اهمیت خاصی برخوردار است . با توجه به چالش ها و نیازهای بدن در سن بالا ، لازم است اصول خاصی در تغذیه آنان رعایت شود . برنامه ای سالم و متناسب با ذائقه مددجویان که مناسب و محدود از چربی و شیرینی و شوری باشد ، می تواند مانع بیماری های مختلف در این سنین شده و باعث حضور بیشتر این عزیزان در جمع خانواده باشد .
به مددجویان معزز و خانواده های آنان توصیه می کنیم که نکات تغذیه ای ذیل را لحاظ فرمایند :
- تعداد دفعات غذا را بجای 3 نوبت به 6 – 5 نوبت افزایش دهید و در هر نوبت مقدار غذای مصرفی کمتر بوده و با حوصله و آرامش میل نمایید .
- اگر مشکل هاضمه یا دندان دارید ، غذاهای نرم مثل انواع پوره ، گوشتهای نرم و کاملا پخته ،سوپ ها ، آش هایی که حبوبات زیادی ندارند و آبمیوه طبیعی ، برایتان بسیار خوب است .
- برای تهیه غذا ، قد ، وزن و محدودیت های رژیمی ، تمایلات فردی و موجود بودن مواد اولیه مهم هست و حتی با امکانات کم ، سعی کنید غذایی متنوع تهیه کنید
- مصرف ادویه زیاد ، غذاهای چرب و سرخ شده ، سس مایونز را محدودتر نمایید
- چای و قهوه غلیظ و پررنگ مصرف نشود و استفاده از آن ها پس از ساعت 8 شب محدود شود .
- اگر وضعیت مددجو طوری هست که هنگام غذا خوردن با مشکل مواجه می شوند و نمی خواهند در کنار جمع باشند ، به خواسته شان احترام گذاشته و کمکشان نمایید .
- اکثر مددجویان دارو استفاده می کنند لذا در خصوص نوع غذا و داروهای مصرفی ، به تداخل احتمالی دارو و غذا توجه داشته باشید .
- برخی مددجویان ممکن است مبتلا به فشار خون باشند ، در اینگونه موارد ، غذای کم نمک را تهیه فرمایید .
- با توجه به مشکل یبوست در اکثر مددجویان ، مصرف کافی مایعات و مواد پرفیبر نظیر نان کامل و سبوس دار و میوه هایی مثل گلابی رسیده ، آلو و زردآلو اهمیت دارد .
مواد غذایی مناسب شما :
- برای صبحانه ، شیر کم چرب و بخصوص نوع پروبیوتیک آن ، پنیر کم نمک و گردو ، تخم مرغ ، عسل برای هر روز ، آب میوه طبیعی پرتقال و یا سیب و امثال آن مفید است . همچنین شیره انگور یا شیره خرما ، ارده و یا حلوا ارده ، خیار و گوجه ، سیب همراه صبحانه مفید است.
- البته در صورت امکان و برای تنوع در صبحانه و یا میان وعده ، این مواد غذایی هم عالی هست : عدسی ، آش ، حلیم ، حتی شیر برنج و فرنی ، املت قارچ ، کوکو سیب زمینی و یا کوکو سبزی .
*جوانه ها را بصورت تازه و یا بصورت پودر همراه غذا استفاده نمایید .
- برای ناهار ، مواد غذایی مقوی کم حجم و کم چربی بسیار مطلوب است .
ماهی قزل آلای کباب شده ، نان سبوس دار ، سالاد فصل ( با روغن زیتون و آبلیمو ) ، سالاد کاهو ، سینه مرغ کباب شده ، سبزیجات بخار پز مثل هویج ، کدو سبز ، سبزی خوردن ریز شده ، ، خورش ها مثل خورش فسنجان با سینه مرغ ، خورش کرفس با سینه مرغ ، خورش قیمه و قورمه سبزی ، خوراک لوبیا ، خورش با گوشت شتر مرغ و یا گوشت بوقلمون ، باقالی پلو ، کوفته تبریزی ، می تواند کفایت تغذیه ای و تنوع لازم را ایجاد کند .
- برای شام بهتر است غذاهای سبکتر مصرف شود و بهترین زمان صرف شام ، حداق 2 ساعت قبل از خواب است تا فرصت کافی برای هضم آن وجود داشته باشد .
عدسی یا دال عدس ، با روغن زیتون یا کنجد به همراه نان سبوس دار مصرف شود . فرنی آرد برنج و فرنی آجیل که از پودر پسته و بادام و فندق بعلاوه آرد برنج و شیر و کمی شکر و دارچین تهیه می شود ، شامی مقوی است .کوکو سبزی با روغن زیتون ، سوپ جو ، ماهی کبابی یا بخار پز با دورچین سبزیجات مثل هویج و کلم بروکلی و سیب زمینی ، سبزی پلو با گوشت سینه مرغ و یا بوقلمون و یا شترمرغ ، املت سبزیجات ، معمولا غذاهای سبکی برای وعده شام هستند .
- میان وعده ها . میان وعده ها نقش مهمی در سلامت مددجویان دارد چرا که بسیاری از سالمندان اشتها به خوردن را تا حدودی از دست می دهند و بر خلاف دوران جوانی ، کمتر میل به غذا دارند .
این مواد غذایی برای میان وعده سالمندان توصیه می شود .
انواع میوه ها ، شیرینی خرما و کنجد و یا کشمش و کنجد ، یک لیوان شیر کم چرب و یا شیرسویا با دو عدد خرما ، یک لیوان ماست کم چرب با یک قاشق سبوس گندم و پودر جوانه ها ، آجیل و کشمش ، نخود و کشمش ، یک عدد سیب یا موز ، یک لیوان شیر کم چرب با یک قاشق پودر سنجد ، یک لیوان آب هویج و یا آب سیب تازه و طبیعی ، یک کاسه کمپوت آناناس یا کمپوت مخلوط میوه جات کم شیرینی .
- نوشیدنی ها . با توجه به فصل و ساعت های مختلف روز ، میل افراد به نوشیدنی های گرم و یا سرد متفاوت است .
- نوشیدنی های ذیل مطلوب است :
چای بدلیل اینکه باعث کند شدن جذب آهن و بالا رفتن تپش قلب می شود ، بهتر است مصرف آن محدود شود . دمنوش های مناسب عبارتند از دمنوش بابونه برای ساعتی بعد از ناهار و ساعتی قبل از خواب ، دمنوش نعناء که نشاط آور هست ، دمنوش دارچین و زنجبیل برای ساعتی بعد از وعده های غذایی که در هضم غذا موثر است ، دمنوش آویشن یک نوبت در روز ، برای ناشتا و یک ساعت قبل از خواب می توانید از شربت عسل که از یک قاشق عسل طبیعی در یک لیوان آب ولرم تهیه شده است ، استفاده کنید . دمنوش به و بهارنارنج هم آرامش بخش است .
نوشیدنی های سرد نیز که از مواد طبیعی و در منزل تهیه می شود ، برای سالمندان مفید است . از جمله شربت های مفید ، می توان به موارد ذیل اشاره کرد : شربت موهیتو که از عرق نعناء + آبلیمو طبیعی و کمی شکر تهیه می شود ، شربت آلبالو ، شربت سکنجبین که از عسل و سرکه تهیه می شود ، شربت انگور و انار که از آب انگور و آب انار و یا رب انار و شیره انگور تهیه می شود ، شربت بیدمشک که از عرق بیدمشک + آب + شکر تهیه می شود .
اگر مبتلا به دیابت هستید:
- حتما قند خون خود را در منزل با دستگاه چک نمایید.
- قند خون ناشتای مناسب برای شما باید بین 70 تا 130 وقند دو ساعت بعد از غذای شما باید از
- 180 کمتر باشد.
- به جای مصرف 3 وعده غذایی با حجم زیاد ،غذای خودرادر 3 وعده اصلی و 3 میان وعده با حجم
- کم میل نمایید.
- با هریک از وعده های اصلی و میان وعده ها مقدار مناسبی از سبزیجات مصرف نمایید.
- انجام ورزش 1تا 2 ساعت بعد از مصرف غذا به کاهش قند کمک می کند.
- بهتر است ازغلات سبوسدار مانند نان سنگک و بربری ،ماکارونی سبوسدار یا برنج قهوه ای استفاده نمایید.
- مصرف پلوهای مخلوط مانند لوبیا پلو-عدس پلو – سبزی پلو بر مصرف برنج سفید ارجحیت دارد.
- مصرف روغن ها و چربی ها را محدود نمایید.
- مصرف نمک را محدود نمایید.
ضمنا لازم است مددجویان عزیز با توجه به وضعیت جسمانی ، در دوره های زمانی 6 ماهه یا یکساله ، آزمایشات کنترلی را انجام دهند و در صورت نیاز ، از مکمل های لازم حاوی آهن ، ویتامین د ، ویتامین ث و … استفاده نمایند .
